niedziela, 31 marca 2013

Michał i Baśka

31 marca 2003 roku przestała istnieć pamiętająca jeszcze czasy PRL-u kawiarnia „Baśka” przy ul. Broniewskiego 4, która razem z równie słynnym "Michałem", była swego rodzaju symbolem osiedla Błonie.
Według prasowych zapowiedzi otwarcie obu punktów planowano, na koniec 1971 r., a ich nazwy miały upamiętniać sienkiewiczowskich bohaterów „Zbyszko” i „Jagienkę”. Stało się jednak inaczej. Termin oddania lokali do użytku przekładano na kolejne miesiące 1972 r. Ostatecznie „Michał” i „Baśka” pierwszych klientów przyjęły pod koniec 1973 r i od razu zyskały miano lokalu z klasą. - W latach 70. kierownikiem był Pan Kornalewicz. Urządzano tam przyjęcia dla, m.in. Komitetu Centralnego Wojewódzkiej Rady Narodowej oraz pracowników spółdzielni pracy produkcji części samochodowych "Proczesam", w którym osobiście brałem udział - wspomina Pan Henryk z Błonia.


foto: skyscrapercity.com
 
W "Michale" organizowano również stypy i wesela. No właśnie, wesela...W 2008 roku poszedłem do "Michała" z przyszłą żoną, aby zapytać o koszt przyjęcia. Pani odpowiedziała, że wesele w wybranym przez nas dniu może odbyć tylko w połączeniu z publiczną dyskoteką. Podkreślała, że dyskoteki nie może odwołać, bo nie zrobi tego ludziom ;)

"Michał” został zamknięty w marcu 2011 roku.

To miejsce dzisiaj:
http://img844.imageshack.us/img844/2110/bs2rz.jpg
foto: Diabeł Wenecki

sobota, 30 marca 2013

Wesołego Alleluja !

"Obfitych łask zmartwychwstałego Chrystusa oraz zdrowych i wesołych świąt w gronie najbliższych."

Kartka została wysłana z Wymysłowa do Berlina 6 kwietnia 1912 roku.
źródło: szufladabydgoska.blogspot.com



niedziela, 24 marca 2013

Jan Teska

  24 marca 1945 roku w Trojanowie zmarł Jan Teska. Dziennikarz, wydawca „Dziennika Bydgoskiego”, polski działacz polityczny.

Urodził się 16 lipca 1876 roku w Chojnicy pod Poznaniem. Syn bezrolnego chłopa Antoniego i Antoniny z Gołaskich. Uczęszczał do Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Od 1897 został redaktorem i pracował w wielu dziennikach, także w gnieźnieńskim "Lechu". 

   W latach zaboru działacz polityczny o zabarwieniu narodowo-demokratycznym, założył partię Narodowe Stronnictwo Ludowe. Od 1907 r. osiedlił się w Bydgoszczy, gdzie założył pismo „Dziennik Bydgoski”, którego był redaktorem i wydawcą. Pierwszy numer "Dziennika Bydgoskiego" ukazał się 2 grudnia 1907 r., a od stycznia 1908 r. gazeta ukazywała się regularnie i przetrwała do 1939 roku. 

 Po I wojnie światowej na stałe złączył się z ruchem chrześcijańsko-demokratycznym. Należał do liderów „Sokoła” pomorskiego, miał wielki wpływ na jego orientację ideową i sprawy organizacyjne. W latach 1926-1928 pełnił funkcję I wiceprezesa Dzielnicy Pomorskiej Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”. W Okręgu V bydgoskim pełnił funkcję wiceprezesa. Już w 1926 r. został wpisany  do „Złotej Karty” „Sokoła” Bydgoszcz I. W latach 1936-1939 był prezesem największego gniazda sokolego na Pomorzu – TG „Sokół” I w Bydgoszczy. Początkowo był zwolennikiem współpracy z endencją, później skutecznie blokował wpływy ND w „Sokole” pomorskim. Wpadł w ostry spór z endekami. Przyczynił się też do powstania w 1937 r. chadeckiego Stronnictwa Pracy. W czasie okupacji uczestniczył w „Akcji N” Komendy Głównej ZWZ AK i w Powstaniu Warszawskim. W tym czasie Teska nazywał się Józef Topoliński i uczestniczył w konspiracji. W roku 1942 założył w Warszawie organizację "Zryw". Zmarł 24 marca 1945 roku w Trojanowie k. Sochaczewa,  został pochowany na cmentarzu Nowofarnym w Bydgoszczy.

Numer okazowy "Dziennika Bydgoskiego"
2 grudnia 1907 r.

Zarząd Towarzystwa Gimnastycznego Sokół I 
w Bydgoszczy 1936
 
Stoją od lewej: Antoni Żółkiewicz, Jan Zwierzykowski, Stefan Majtkowski,
Wacław Kocon, Stanisław Kieszkowski, Tadeusz Budzbon
Siedzą od lewej: Jan Głowacki - II wiceprezes, Alojzy Malczewski - prezes Okręgu V, Jan Teska - prezes, Kazimierz Sokołowski - I wiceprezes, Dr Jan Kantak

 Żona redaktora Wincentyna Teskowa z d. Winiewicz była działaczką narodową i sokolą. Udzielała się aktywnie w Chrześcijańskiej Demokracji. Prezesowała żeńskiemu Towarzystwu Gimnastycznemu  „Sokół” VIII w Bydgoszczy. Zmarła 31 października 1957 r. w Warszawie.

Źródła:
Rajmund Kuczma "Patroni bydgoskich ulic" cz.I Fordon
Centrum Informacji Sokolstwa Polskiego
wsokole.pl
wikipedia.pl

poniedziałek, 11 marca 2013

"Obóz Wszystkich Świętych"

  11 marca 1996 roku w Bydgoszczy zmarł Tadeusz Nowakowski - polski pisarz i publicysta, działacz na uchodźstwie, Honorowy Obywatel Bydgoszczy i Honorowy Obywatel Olsztyna. Inicjator powstania i pierwszy prezes Światowego Związku Bydgoszczan.
  Urodził się 8 listopada 1917 r. w Olsztynie. Był synem dziennikarza i działacza narodowego Stanisława i Emilii z domu Gerke. Zimą 1920 r. rodzina Nowakowskich przeniosła się z Olsztyna do Bydgoszczy i pozostała tu do 1939 r. Mieszkała najpierw przy ulicy Podgórnej 15 na Szwederowie, potem przy ul. Świętej Trójcy 28. Uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Marszałka Śmigłego-Rydza przy ulicy Grodzkiej, gdzie w 1936 złożył egzamin dojrzałości. W okresie szkolnym pisywał wiersze i felietony do czasopisma szkolnego "Ogniwo" oraz "Dziennika Bydgoskiego". Współpracował również z otwartym w Bydgoszczy Studiu Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia. Jako gimnazjalista czynny był w harcerstwie, należąc do 4 Bydgoskiej Drużyny Harcerskiej im. Jana Kilińskiego, tzw. „Błękitnej Czwórki Bydgoskiej”. 

  W 1938 r. podjął studia na wydziale filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, przerwane najazdem Niemiec na Polskę w 1939 r. Uczestniczył jako ochotnik w kampanii wrześniowej. Razem z 14. włocławskim pułkiem piechoty przeszedł szlak bojowy do oblężonej Warszawy. Szczęśliwie uniknął niewoli i osiadł we Włocławku, gdzie już mieszkała jego matka i rodzeństwo. Tam 28 lutego 1941 r. został aresztowany przez gestapo pod zarzutem przynależności do tajnej organizacji i redagowania polskiej gazetki. W 1942 r. został skazany przez sąd niemiecki na karę śmierci, zamienioną na 30 lat obozu. Karę odsiadywał w kilku więzieniach i obozach, m.in. w Inowrocławiu, Budziszynie, Zwickau, Eling-Vogelsang. 

 
Opis obrazu: 
Tadeusz Nowakowski relacjonuje przebieg pielgrzymki 
papieża Jana Pawła II w Hondurasie.
marzec 1983
źródło:
Narodowe Archiwum Cyfrowe
www.nac.gov.pl
 
  Od 1946 r. przebywał w Londynie, gdzie współpracował z pismami polskimi i sekcją polską radia BBC. Udzielał się w Związku Polaków Zagranicą. W 1952 r. został redaktorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.Jako reporter radiowy Radia Wolna Europa relacjonował pielgrzymki Jana Pawła II, które utrwalił w sześciu tomach reportaży, które zyskały mu przydomek "reportera papieża". 
   
  Tworzył także jako poeta. Zbiór jego utworów pt. "Za kurtyną snu" ukazał się w 2003 r. w wydawnictwie To My. Nawiązał również szerokie kontakty ze światem pisarskim i artystycznym Niemiec. Był współpracownikiem dziennika Frankfurter Allgemeine Zeitung, drukował w Die Zeit oraz współpracował z Bawarską Rozgłośnią Radiową.
 
  Opis obrazu: 
Audycja studyjna w Monachium
Tadeusz Nowakowski (pierwszy z prawej) i zaproszeni goście.
źródło:
Narodowe Archiwum Cyfrowe
www.nac.gov.pl
 
  Jako pisarz Nowakowski debiutował tomem opowiadań wojennych "Szopa za jaśminami" (1948), w których przewijały się przeżycia więzienne autora i wątki wspomnieniowe z Bydgoszczy. Sławę i uznanie przyniosła mu powieść "Obóz Wszystkich Świętych" (1957), tłumaczona na 8 języków. Powieść ta wysoko oceniona przez krytyków, należała do żelaznego repertuaru literatury polskiej. Był autorem zbiorów nowel (np. Aleja dobrych znajomych i Niestworzone rzeczy – 1968) oraz kilku powieści, a także wydanej jedynie w Niemczech i USA sagi rodu Radziwiłłów.

  Skupiając uwagę na twórczości literackiej, nie stronił od czynnego udziału w życiu społecznym Polonii i Kraju. Był członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Światowego Związku Polaków, „Akademii Grydzewskiego”, „Grupy 47”, Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych i innych. W 1979 r. wszedł w skład Oddziału Rady Narodowej RP w Republice Federalnej Niemiec. Przez szereg lat był delegatem Rządu RP w Londynie na obszar Niemiec, przewodniczył Stowarzyszeniu na Rzecz Porozumienia Niemiecko-Polskiego w Monachium oraz udzielał się w Polskim Ruchu Wolnościowym „Niepodległość i Demokracja” (1945–1992). Był członkiem Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Warszawie.

 Opis obrazu: 
Sprawozdanie radiowe z Rzymu po wyborze Karola Wojtyły na papieża. 
Widoczni od lewej: ksiądz Tadeusz Kirschke, Tadeusz Nowakowski, 
 Andrzej Krzeczunowicz, Jerzy Kaniewicz. 
źródło:
Narodowe Archiwum Cyfrowe
www.nac.gov.pl

  Rząd RP na uchodźstwie odznaczył Tadeusza Nowakowskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1993 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadał mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Dwa miasta szczególnie bliskie pisarzowi: Olsztyn (1991) oraz Bydgoszcz (27 września 1993) obdarzyły go godnością Honorowego Obywatela.
  27 czerwca 1996 r. w bydgoskim kościele pw. Świętych Polskich Braci Męczenników otwarto Izbę Pamięci Tadeusza Nowakowskiego, w której zgromadzono liczne pamiątki po pisarzu.

Pochowany został na cmentarzu ewangelickim w Bydgoszczy.

źródła:
- Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom V. Bydgoszcz 1998 (wikipedia.pl)
- Narodowe Archiwum Cyfrowe - www.nac.gov.pl